Akademik Veri Yönetim Sistemi
ÇOCUK ERGEN RUH SAĞLIĞI VE DAVRANIŞ BOZUKLUKLARINDA TANILAMA VE TEDAVİ YAKLAŞIMLARI, Firdevs SAVİ ÇAKAR, Editör, Pegem Akademi, Ankara, ss.295-316, 2020
Madde; “substance” ve ilaç; “drug” kelimelerine karşılık gelmektedir. İlaç, fiziksel
ve ruhsal hastalıkların tedavisi için kullanılan maddelere denir. Bağımlılık
terminolojisinde “madde” kavramı “psikoaktif madde” kavramı ile özdeşleşmiş
bulunmaktadır. Madde kötüye kullanımı: Yasal olmayan bir maddenin (örn. esrar)
kullanılmasını ya da yasal olan bir maddenin (örn. alkol) zarar verici boyutta
kullanılmasını ifade eder.
Maddeyi bırakan bireylerin tekrar madde kullanmaya başlamalarında bazı
faktörlerin etkili olduğu belirtilmiştir. Madde kullanım bozukluklarına ilişkin tanı
ve klinik ölçütler yaş gruplarına göre değişmediği için çocuk ve ergenlerde madde
kullanım bozukluklarının tanı ve sınıflandırmasında yetişkinler için kullanılan
DSM-5 tanı ölçütlerine göre değerlendirme yapılmaktadır. DSM-5’te madde ile
ilişkili bozukluklar iki ana başlık altında ele alınmıştır: Madde kullanım bozuklukları
ve Maddenin yol açtığı bozukluklar.
DSM 5’te dikkat çeken başka bir değişiklik ise kumar oynama davranışının;
kötüye kullanılabilen maddelerin beyindeki ödül sisteminde yarattığı etkiye benzer
bir etkiye neden olması ve yine madde kullanım bozukluklarının neden olduğu
bazı davranışsal belirtileri ortaya çıkarması nedeniyle bağımlılıklar kategorisine
alınarak “maddeyle ilişkili olmayan bozukluklar” kapsamında sınıflandırılmış olmasıdır.