Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. CLAROS PHILOSOPHY- ART - PROPHETIC CONGRESS, İzmir, Türkiye, 22 - 24 Eylül 2023, ss.65-83
İnsanın var olma ve düşünmesine dair ileri sürülen tüm özel yüklemler, indirgenemez duruma
taşındığında en genel kategorilere ulaşılacaktır. Bunlar; bilim, felsefe, din ve sanattır. Bu
çalışma, bu kategorilerin temellerini, tanımlarını, sınırlarını, epistemolojilerini ve birbirleriyle
olan ilişkilerini konu edinmektedir. Kategorilere dair tartışmalar, felsefenin çıktığı ilk
dönemlerden günümüze kadar sürmüştür. Bu durum, kategorilere dair sorunların varlığını
sürdürdüğünü göstermektedir. Biz, uzun uzadıya tartışmayı gerektirecek bu problemleri kısa
bir yazıyla, yeniden ele almaya ve değerlendirmeye çalıştık. Çalışmamız, temeller-tanımlar,
özseller-sınırlar, yöntem-epistemoloji, gereklilik-sıralama ve son olarak çatışma-uzlaşma
bağlamında ilişkiler biçiminde başlıklarla şekillenmiştir. Temeller-tanımlar kısmında, dört
kategorinin varoluşsal kaynağına inilerek bu çerçevede bunların tanım ve betimleri
yapılmaktadır. Özseller-sınırlar başlığında, bu kategoriler için kaçınılmaz olan ve onların
kurucu unsurları olan özseller tespit edilmektedir. Temeller ve tanımlara özseller de eklenerek
böylelikle kategorilerin sınırları belirlenmektedir. Yöntem-epistemoloji kısmında, kategorilerin
oluşturulmasında bilgiye dair epistemolojik yöntemler ele alınmaktadır. Gereklilik-sıralama
kısmında, insan için kategorilerin gereklilik durumları ve buna bağlı olarak ihtiyaç hiyerarşisi
tartışılmaktadır. Son olarak ilişkiler kısmında ise dört kategoriden ortaya çıkan altı ilişki
türünün uzlaşım ve çatışma boyutları çözümlenmektedir. Bu çerçevede yapılan analizlere bağlı
olarak insanın kavrayış ve davranışları için öneriler geliştirilmektedir.