Akademik Veri Yönetim Sistemi
Erdem Dergisi, sa.75, ss.35-66, 2018 (Hakemli Dergi)
Eldiven, ellerimizi farklı dış etkilerden korumak için giydiğimiz bir giysidir. Kullanım amacına göre deri, süet, kumaş, yün, kaşmir, naylon, keten ve pamuk gibi malzemelerden yapıldıkları görülür. Bunlar arasında yün ile örülen eldivenler daha çok kış mevsiminde ellerimizi soğuktan koruma amaçlı giyilir. Yün eldivenler, yün çoraplar gibi malzeme ve bezeme açısından önemli özelliklere sahiptirler. Bu anlamda, kültürel mirasımızın önemli unsurları arasında yer alırlar. Günümüzde, yün yerine farklı malzemeden yapılan eldivenlerin kullanımının yaygınlaşması sonucu olarak diğer birçok etnografik eser gibi ortadan kaybolma riskini taşımaktadırlar. Bütün bunlara karşın bu etnografik eserlerle bağlantılı detaylı bir bilimsel çalışmaya rastlanılmaması bu alanda çalışma yapmamızı gerekli kılmıştır.
Bu çalışmada, Hakkâri ilinin farklı yörelerinde yün eldivenlerle ilgili saha çalışması yapılmıştır. Çok az sayıda yün eldivene rastlanılması bu sanat unsuru ile ilgili kaygılarımızı artırmıştır. Ancak katalog çalışmasında da görüleceği üzere, elde edilen yün eldivenler az sayıda olmakla birlikte malzeme, çeşit ve bezeme bakımından kayda değer oldukları görülür. Yün eldivenler üzerindeki motifler aynı yöreye ait yün çoraplar üzerindeki bezemelerle de karşılaştırılarak benzerlik ve farklılıklar irdelenmeye çalışılmıştır. Görüldüğü kadarıyla, bu kültür ve sanat unsuru üzerine işlenen motiflerle Hakkâri ve aynı zamanda Anadolu’nun farklı yörelerindeki yün çorap gibi diğer örgü işler üzerine işlenen motiflerle büyük benzerlik gösterirler. Ancak yün eldivenlerin parmak uçlarındaki püsküller açısından daha çok Hakkâri yöresine özgü bir süsleme özelliğini ortaya koymaktadır. Bu çalışma ile Hakkâri yöresi yün eldivenlerinin kültür ve sanatımız açısından önemine dikkat çekerek bunların tekrar canlanmasında ve gelecek kuşaklara aktarılmasında katkı sağlanması hedeflenmektedir.
A glove is a garment we wear to protect our hands against different external influences. According to the purpose of use, it is seen that they are made of materials such as leather, suede, fabric, wool, cashmere, nylon, linen and cotton. Among them, woollen gloves are mostly worn in winter to protect our hands from cold. Like woollen socks, woollen gloves have important characteristics in terms of material and appearance. In this sense, they are among important elements of our cultural heritage. Today, as a result of widespread use of gloves made from different materials instead of wool, they carry the risk of disappearing like many other ethnographic works. In spite of all these facts, a detailed scientific study related to these ethnographical works has not been found; hence a study was necessary to be done in this field. In this study, field work on woollen gloves has been done in different parts of Hakkâri province. Coming across only few pairs of woollen gloves in some villages, it arose our anxiety about this art work. However, as it can be seen in the catalogue study, even though they are few in number, the woollen gloves obtained are of considerable value in terms of material, variety and appearance. By comparing the motifs on the woollen gloves with the ornament on the woollen socks belonging to the same locality, their similarities and differences were tried to be examined. As far as we can see, the motifs on this cultural and artistic element show great similarities with the other motifs on the knitting works socks such as woollen socks of Hakkari and different regions of Anatolia. However, in terms of the tassels at the fingertips of the woollen gloves, it mainly reveals an ornamentation characteristic unique to the Hakkari region. The aim of this study is to contribute to the revitalization and transfer of the woollen gloves of Hakkari region to future generation by attracting attention to their importance in terms of our culture and art.