in: AGRICULTURE, FOREST AND AQUATIC SCIENCES IN THEORY AND PRACTICE, Vedat Çavuş,Senem Güneş Şen, Editor, Duvar Yayınları, İzmir, pp.212-234, 2024
Underutilized and Indigenous Vegetables (UIVs) are
vital yet overlooked resources for fostering sustainable food systems and
addressing global nutritional challenges. Despite advancements in agriculture,
modern diets remain narrow, reliant on high-yield crops, and deficient in
essential nutrients, exacerbating malnutrition and environmental degradation.
UIVs offer a pathway to diversify diets, improve nutrition, and enhance
agricultural sustainability due to their rich nutritional profiles,
adaptability to marginal environments, and resilience against abiotic stresses
like drought and salinity. UIVs are nutrient-dense crop species with high
potential to mitigate micronutrient deficiencies. Integrating UIVs into
breeding programs can enhance their productivity and stress tolerance while
addressing agronomic challenges such as seed shattering and bitterness.
Furthermore, promoting their cultivation and consumption supports biodiversity,
reduces reliance on synthetic inputs, and fosters resilience against climate
change. However, barriers like diminishing traditional knowledge and limited
consumer acceptance hinder their widespread adoption. This chapter explores the
ecological, nutritional, and economic significance of UIVs, highlighting their
role in sustainable agriculture and global food security. It calls for
research, policy support, and community engagement to unlock the full potential
of UIVs in mainstream food systems. Bridging the gap between traditional
knowledge and modern agricultural practices can ensure a resilient and
equitable global food future while addressing pressing challenges like
malnutrition, biodiversity loss, and unsustainable farming practices.
Az Kullanılan ve Yerel
Sebzeler (AKYS), sürdürülebilir gıda sistemlerini geliştirmek ve küresel
beslenme sorunlarını ele almak için hayati olan ancak göz ardı edilen
kaynaklardır. Tarımdaki ilerlemelere rağmen, modern diyetler dar kapsamlı, yüksek
verimli ürünlere bağımlı ve temel besin maddelerinden yoksundur; bu da yetersiz
beslenmeyi ve çevresel bozulmayı artırmaktadır. AKYS'ler, zengin besin
profilleri, marjinal ortamlara uyum yetenekleri ve kuraklık ve tuzluluk gibi
abiyotik streslere dayanıklılıkları sayesinde diyetleri çeşitlendirmek,
beslenmeyi iyileştirmek ve tarımsal sürdürülebilirliği artırmak için bir yol
sunmaktadır. AKYS'ler, mikro besin eksikliklerini azaltma potansiyeli yüksek, besin
açısından yoğun tarımsal ürün türleridir. AKYS'lerin ıslah programlarına
entegrasyonu, verimliliklerini ve stres toleranslarını artırabilirken, tohum
dökülmesi ve acılık gibi tarımsal zorlukları da çözebilir. Ayrıca, bu
sebzelerin yetiştirilmesinin ve tüketiminin teşvik edilmesi, biyoçeşitliliği destekler, sentetik girdilere olan bağımlılığı
azaltabilir ve iklim değişikliğine karşı dayanıklılığı artırabilir. Ancak,
azalan geleneksel bilgi ve sınırlı tüketici kabulü gibi engeller, AKYS'lerin
yaygın kullanımını sınırlamaktadır. Bu bölüm, AKYS 'lerin ekolojik, beslenme ve
ekonomik önemini araştırarak, sürdürülebilir tarım ve küresel gıda
güvenliğindeki rollerini vurgulamaktadır. AKYS'lerin ana akım gıda sistemlerine
tam potansiyelini kazandırmak için araştırma, politika desteği ve toplumsal
katılım çağrısı yapmaktadır. Geleneksel bilgi ile modern tarım uygulamaları
arasındaki boşluğun kapatılması, yetersiz beslenme, biyoçeşitlilik kaybı ve
sürdürülemez tarım uygulamaları gibi acil zorlukları ele alırken, dirençli ve
adil bir küresel gıda geleceği sağlamayı mümkün kılabilecektir.