Akademik Veri Yönetim Sistemi
TURKISH STUDIES, cilt.3, sa.16, ss.1453-1472, 2021 (SSCI)
Bu çalışmanın amacı; ortaöğretim 5. sınıf görme engelli öğrencilerin sosyal bilgiler dersi “İnsanlar Yerler ve Çevreler” öğrenme alanına yönelik bireysel öğrenme ihtiyaçlarını tespit etmek ve ünitede yer alan kavramlarının öğretimine yönelik bir öğretim modeli tasarlayarak bu modelin kullanışlılığını ve kavram öğrenimine etkisini araştırmaktır. Araştırmanın örneklemi, 2018-2019/2019-2020 eğitim-öğretim yılının güz döneminin Kasım ve Aralık aylarında Erzurum il sınırlarında yer alan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bir görme engelliler ortaokulunda öğrenim gören 5. sınıf görme engelli öğrencilerinden oluşmaktadır. Tasarım Tabanlı Araştırma (TTA) yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışmada öğretim tasarımı aşamasında ADDIE modeli kullanılmış ve çalışma üç ana aşamada tamamlanmıştır. İlk aşama olan ihtiyaç analizinde görme yetersizliği olan öğrencilerin sosyal bilgiler öğrenimi konusundaki bireysel öğrenme ihtiyaçları ile “İnsanlar, Yerler ve Çevreler” ünitesinde yer alan kavramları anlama düzeyleri belirlenmiştir. İkinci aşamada ise ADDIE modelinin tasarım, geliştirme ve uygulama basamakları izlenmiş olup, birinci aşamada tespit edilen sorun ve ihtiyaçları gidermek amacıyla bireysel ihtiyaçlara uygun öğretim modeli tasarlanarak uygulanmıştır. Son aşamada ise uygulanan öğretim modelinin çeşitli açılardan değerlendirmesi yapılarak modelin kullanışlılığı ve kavram öğrenimine etkisi ortaya koyulmuştur. Uygulama sonucunda elde edilen bulgulara göre öğrencilerin “İnsanlar, Yerler ve Çevreler” öğrenme alanında yer alan kavramları öğrenme düzeylerinin yüksek olduğu ve öğrencilerin kavramları öğrenmesinde geliştirilen öğretim tasarım modelinin katkı sağladığı belirlenmiştir. Çalışma sonucunda; görme yetersizliği olan öğrencilerin tespit edilen ihtiyaçlarını gidermek ve “İnsanlar, Yerler ve Çevreler” öğrenme alanına ait temel kavramlarının etkili öğrenimini sağlamak amacıyla tasarlanan öğretimin öğrencilerin başarılarına olumlu katkılar sağladığı görülmüştür. Görme duyusunda yaşanan yetersizliğe rağmen, öğretimde bireysel ihtiyaç ve yetersizlik düzeylerine uygun çeşitli uyarlamalar yapıldığı takdirde kavramların etkili bir şekilde öğrenilebileceği sonucuna ulaşılmıştır.